حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری
شهر الگو
تهیه کننده: سازمان بهداشت جهانی
تاریخ انتشار: سال ۲۰۲۳
لینک اصلی گزارش (انگلیسی): 9789240082892-eng.pdf (who.int)
مقدمه ای بر گزارش
در دنیای امروز، شهرها به قلب تپنده تمدن بشری تبدیل شده‌اند. با گسترش شتابان شهرنشینی، چالش‌های جدیدی در حوزه سلامت عمومی پدیدار گشته که توجه ویژه سیاست‌گذاران و متخصصان را می‌طلبد. در این میان، سازمان جهانی بهداشت، به عنوان نهادی پیشرو در عرصه سلامت جهانی، گامی مهم برداشته و گزارشی جامع با عنوان “حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری” منتشر کرده است. این گزارش، حاصل سال‌ها تحقیق، مطالعه و تجربه در زمینه مدیریت سلامت شهری است. نویسندگان آن، با درک عمیق از پیچیدگی‌های محیط‌های شهری، راهکارهایی عملی و نوآورانه برای ارتقای سلامت شهروندان ارائه داده‌اند. گزارش مذکور، با نگاهی جامع به مسائل حکمرانی و تأمین مالی، دو رکن اساسی در مدیریت سلامت شهری را مورد بررسی قرار می‌دهد.
اهمیت این گزارش را می‌توان از چند منظر مورد توجه قرار داد. نخست، در عصری که بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند، توجه به سلامت شهری اهمیتی حیاتی یافته است. شهرها، با تراکم جمعیت بالا و تنوع چالش‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی، نیازمند رویکردهای نوین در مدیریت سلامت هستند. این گزارش، با ارائه چارچوبی منسجم، راه را برای طراحی و اجرای سیاست‌های مؤثر در این زمینه هموار می‌سازد. ثانیاً، گزارش سازمان جهانی بهداشت بر اهمیت همکاری بین‌بخشی و هماهنگی میان سطوح مختلف دولتی تأکید می‌کند. این رویکرد یکپارچه، که در گزارش به تفصیل مورد بحث قرار گرفته، می‌تواند به استفاده بهینه از منابع محدود و افزایش اثربخشی برنامه‌های سلامت شهری منجر شود. در واقع، گزارش مذکور، نقشه راهی برای شکستن سیلوهای سازمانی و ایجاد همکاری‌های فرابخشی ارائه می‌دهد.
نکته قابل توجه دیگر، تمرکز گزارش بر مسئله تأمین مالی است. در شرایطی که بسیاری از شهرها با محدودیت‌های بودجه‌ای مواجه هستند، ارائه راهکارهای نوآورانه برای جذب منابع مالی و استفاده بهینه از آن‌ها، ارزش ویژه‌ای دارد. گزارش با معرفی مکانیسم‌های مالی جدید و روش‌های خلاقانه برای تأمین بودجه پروژه‌های سلامت شهری، افق‌های جدیدی را پیش روی مدیران شهری می‌گشاید. علاوه بر این، گزارش “حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری” با ارائه مثال‌های موفق از سراسر جهان، الهام‌بخش سیاست‌گذاران و مدیران شهری است. این مطالعات موردی، نشان می‌دهند که چگونه راهکارهای پیشنهادی در عمل به نتایج ملموس و مثبت منجر شده‌اند. چنین رویکردی، اعتماد به نفس لازم برای اجرای تغییرات اساسی در نظام‌های سلامت شهری را فراهم می‌آورد.
در نهایت، اهمیت این گزارش در انعطاف‌پذیری و قابلیت انطباق آن با شرایط متنوع شهرهای مختلف نهفته است. سازمان جهانی بهداشت با درک تفاوت‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهرها، راهکارهایی ارائه داده که قابلیت تطبیق با شرایط محلی را دارند. این ویژگی، گزارش را به ابزاری کاربردی برای طیف وسیعی از شهرها، از کلان‌شهرهای پیشرفته تا شهرهای کوچک در حال توسعه، تبدیل می‌کند.
حرف حساب گزارش نسبت به سلامت شهری چیست؟
سازمان جهانی بهداشت با انتشار گزارش “حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری” گامی اساسی در جهت ارتقای سلامت در محیط‌های شهری برداشته است. اهمیت گزارش مذکور در ارائه راهکارهای عملی برای مقابله با چالش‌های فزاینده سلامت در شهرها نهفته است. با توجه به روند شتابان شهرنشینی در سراسر جهان، ضرورت اتخاذ رویکردهای نوآورانه در مدیریت سلامت شهری بیش از پیش احساس می‌شود.گزارش مزبور دانش ارزشمندی را در اختیار تصمیم‌گیرندگان ملی و محلی قرار می‌دهد. محتوای آن شامل راهنمایی‌های جامع برای تقویت ساختارهای حکمرانی و بهبود مکانیسم‌های تأمین مالی در حوزه سلامت شهری است. به طور خاص، گزارش بر اهمیت ایجاد مأموریت سیاسی فراگیر دولتی و توسعه فرآیندهای نهادی برای اقدامات یکپارچه تأکید می‌کند.
علاوه بر این، گزارش سازمان جهانی بهداشت دانش کاربردی در زمینه تخصیص بهینه منابع مالی و استفاده از روش‌های نوآورانه تأمین مالی برای پروژه‌های سلامت شهری ارائه می‌دهد. با بهره‌گیری از این دانش، مدیران شهری قادر خواهند بود استراتژی‌های مؤثرتری برای ارتقای سلامت شهروندان تدوین و اجرا نمایند. گزارش مذکور به طور ویژه بر اهمیت رویکرد جامع و یکپارچه در مدیریت سلامت شهری تأکید می‌کند. در واقع، سازمان جهانی بهداشت با ارائه این گزارش، لزوم همکاری بین بخشی و هماهنگی میان سطوح مختلف دولتی را برجسته می‌سازد. این رویکرد یکپارچه، امکان بهره‌برداری از منابع موجود را به حداکثر رسانده و از دوباره‌کاری و اتلاف منابع جلوگیری می‌کند.
یکی از نکات برجسته گزارش، تأکید بر اهمیت انطباق‌پذیری راهکارها با شرایط محلی است. سازمان جهانی بهداشت به درستی تشخیص داده است که راه‌حل‌های یکسان برای همه شهرها کارآمد نخواهد بود. بنابراین، گزارش راهنمایی‌هایی را ارائه می‌دهد که قابلیت تطبیق با شرایط خاص هر شهر را دارند. این ویژگی، ارزش کاربردی گزارش را برای طیف وسیعی از شهرها با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت افزایش می‌دهد. گزارش همچنین بر اهمیت مشارکت جامعه در فرآیندهای تصمیم‌گیری مربوط به سلامت شهری تأکید می‌کند. این رویکرد مشارکتی نه تنها به شناسایی دقیق‌تر نیازهای سلامت جامعه کمک می‌کند، بلکه حس مالکیت و مسئولیت‌پذیری شهروندان را نیز افزایش می‌دهد. در نتیجه، اجرای برنامه‌های سلامت شهری با پذیرش و همکاری بیشتری از سوی جامعه مواجه خواهد شد.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم گزارش، توجه به نقش فناوری و نوآوری در ارتقای سلامت شهری است. سازمان جهانی بهداشت با ارائه مثال‌های موفق از کاربرد فناوری‌های نوین در مدیریت سلامت شهری، مسیر را برای بهره‌گیری گسترده‌تر از این ابزارها هموار می‌کند. این رویکرد نوآورانه می‌تواند به افزایش کارآیی و اثربخشی برنامه‌های سلامت شهری منجر شود. در مجموع، گزارش “حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری” سازمان جهانی بهداشت، منبعی ارزشمند برای سیاست‌گذاران، مدیران شهری و متخصصان حوزه سلامت عمومی محسوب می‌شود. این گزارش با ارائه دیدگاهی جامع و عملگرا، چارچوبی مناسب برای طراحی و اجرای سیاست‌های مؤثر سلامت شهری فراهم می‌آورد. بهره‌گیری از دانش و راهکارهای ارائه شده در این گزارش می‌تواند گامی مهم در جهت بهبود کیفیت زندگی شهروندان و ایجاد شهرهایی سالم‌تر و پایدارتر باشد.
گزارش حکمرانی سلامت شهری چه راهبردهایی را پیشنهاد می‌دهد؟
گزارش “حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری” سازمان جهانی بهداشت، راهبردها و پیشنهادات ارزشمندی را برای بهبود وضعیت سلامت در محیط‌های شهری ارائه می‌دهد. این راهکارها در دو حوزه اصلی حکمرانی و تأمین مالی سلامت شهری تمرکز دارند.
راهبردها در حوزه حکمرانی سلامت شهری
- ایجاد مأموریت سیاسی کل دولتی برای سلامت شهری: این راهبرد بر اهمیت گسترش مسئولیت و پاسخگویی در قبال سلامت شهری به تمام بخش‌های دولت تأکید دارد. پیشنهادات مرتبط با این راهبرد عبارتند از:
- تدوین تعهد رسمی سیاسی به چشم‌اندازی از آینده که اولویت را به سلامت شهرها و ساکنان شهری می‌دهد.
- ایجاد سازوکارهایی برای ترویج پاسخگویی، درک جمعی و توافق بر نیازها و اولویت‌های سلامت شهری در میان رهبران دولتی، نمایندگان مجلس و سایر بازیگران سیاسی.
- بازنگری، انطباق یا تدوین چارچوب‌های قانونی برای اعطای صلاحیت کافی در زمینه سلامت شهری به نهادهای دولتی مرتبط.
- اتخاذ دستورالعمل‌ها، استانداردها و شاخص‌های عملکرد برای ترغیب نهادهای دولتی به پذیرش مسئولیت در قبال سلامت شهری.
- تهیه و ترویج مواد ارتباطی و مطالعات موردی که تأثیرات سیاست‌ها و مداخلات بخش‌های غیر بهداشتی بر سلامت شهری را نشان می‌دهند.
- توسعه فرآیندهای نهادی برای حمایت از اقدام یکپارچه برای سلامت شهری: این راهبرد بر ایجاد ساختارهای سازمانی مناسب برای اقدام مؤثر و هماهنگ در زمینه سلامت شهری تمرکز دارد. پیشنهادات مرتبط شامل:
- نقشه‌برداری و ارزیابی نقش‌ها، مسئولیت‌ها، ظرفیت‌ها و اختیارات موجود مرتبط با سلامت شهری در سطوح ملی و محلی.
- شناسایی گلوگاه‌ها، نقاط کور، کمبودهای ظرفیتی و سایر چالش‌های یکپارچه‌سازی در اقدامات سلامت شهری.
- ایجاد چارچوب پاسخگویی برای سلامت شهری در بخش‌ها و سطوح مختلف دولت.
- اجرای فرآیندهایی برای تدوین سیاست و تصمیم‌گیری چندجانبه در زمینه سلامت و عدالت در سلامت شهری.
- تقویت اعتماد و تسهیل ارتباط بین سطوح و بخش‌های مختلف دولت از طریق گفتگوی منظم و ساختاریافته.
راهبردها در حوزه تأمین مالی سلامت شهری
- اطمینان از انعکاس نیازهای سلامت شهری در بودجه‌های مربوطه: این راهبرد بر اهمیت تخصیص مناسب منابع مالی برای رفع نیازهای واقعی سلامت شهری تأکید دارد. پیشنهادات مرتبط عبارتند از:
- نقشه‌برداری و بررسی هزینه‌های فعلی مرتبط با سلامت شهری، شامل بودجه‌های بخش سلامت و پروژه‌های مرتبط با سلامت در سایر بخش‌ها.
- برآورد هزینه‌های قابل انتساب به چالش‌های عمده سلامت شهری در سطح ملی و در شهرهای مختلف.
- انجام ارزیابی‌های تأثیر اقتصادی، سلامتی و عدالت برای سناریوهای مختلف سیاست‌گذاری و اجرا.
- بازنگری در بودجه‌ها برای منطقی‌سازی تأمین مالی سلامت شهری، با تعیین اولویت‌ها و تخصیص منابع بر اساس ارزیابی‌های تأثیر و مشاوره با ذینفعان شهری.
- بازسازی فرآیندهای بودجه‌ریزی برای تسهیل توسعه و اجرای سیاست‌ها و اقدامات یکپارچه برای سلامت شهری.
- تقویت بودجه‌های شهری برای سلامت با مکانیسم‌های مالی نوآورانه و تأمین مالی خارجی: این راهبرد بر ضرورت یافتن منابع مالی جدید و متنوع برای تأمین نیازهای سلامت شهری تأکید دارد. پیشنهادات مرتبط شامل:
- بهبود ظرفیت شهرها برای تأمین مالی سلامت شهری، از طریق ارتقای مهارت‌های مالی کارکنان فنی شهرداری‌ها و بهبود اعتبار مالی شهرداری‌ها.
- تسهیل تعاملات مستقیم بین تصمیم‌گیرندگان و تأمین‌کنندگان مالی بالقوه خارجی.
- اجرای مکانیسم‌های مالی نوآورانه برای تأمین جریان‌های درآمدی اضافی برای سلامت شهری، مانند استفاده از روش‌های بهره‌برداری از ارزش زمین یا انتشار اوراق قرضه شهرداری.
- بررسی مشارکت‌ها (مانند مشارکت‌های عمومی-خصوصی) برای ایجاد تأمین مالی و اشتراک هزینه برای سلامت شهری.
- جستجوی کمک‌های مالی خارجی برای تکمیل بودجه‌های شهرداری برای سلامت شهری، از منابعی مانند بنیادهای خیریه، مؤسسات مالی بین‌المللی یا صندوق‌های منطقه‌ای و جهانی مرتبط با سلامت شهری.
- علاوه بر این راهبردها، گزارش بر اهمیت رویکرد استراتژیک به سلامت شهری تأکید می‌کند. این رویکرد باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
نتیجه گزارش حکمرانی سلامت شهری
گزارش “حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری” سازمان جهانی بهداشت، با نگاهی ژرف به چالش‌های پیش روی مدیریت سلامت در محیط‌های شهری، راهکارهایی نوآورانه و کاربردی ارائه می‌دهد. در جوهره این گزارش، تأکیدی قوی بر ضرورت رویکرد یکپارچه و فرابخشی به سلامت شهری نهفته است.
یکی از مهم‌ترین یافته‌های گزارش، اهمیت ایجاد یک مأموریت سیاسی فراگیر برای سلامت شهری است. این امر مستلزم همکاری تمام ارکان دولت و جامعه است، از وزارتخانه‌ها گرفته تا شهرداری‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد. گزارش تأکید می‌کند که سلامت شهری نه تنها وظیفه بخش بهداشت، بلکه مسئولیتی مشترک میان تمام بخش‌های دخیل در توسعه شهری است.
در حوزه تأمین مالی، گزارش بر لزوم خلاقیت و نوآوری در جذب منابع تأکید دارد. پیشنهاداتی چون استفاده از مکانیسم‌های مالی نوین، مشارکت‌های عمومی-خصوصی، و بهره‌گیری از منابع بین‌المللی، راه‌های جدیدی را برای تأمین بودجه پروژه‌های سلامت شهری می‌گشاید.
نکته کلیدی دیگر، تأکید گزارش بر اهمیت انعطاف‌پذیری و انطباق راهکارها با شرایط محلی است. سازمان جهانی بهداشت به درستی دریافته که راه‌حل‌های یکسان برای تمام شهرها کارآمد نخواهد بود. بنابراین، گزارش چارچوبی ارائه می‌دهد که قابلیت تطبیق با شرایط متنوع شهرهای مختلف را داراست.
در نهایت، گزارش بر اهمیت مشارکت جامعه و توجه به عدالت در سلامت تأکید می‌کند. این رویکرد نه تنها به شناسایی دقیق‌تر نیازهای سلامت جامعه کمک می‌کند، بلکه اجرای موفق برنامه‌ها را نیز تضمین می‌نماید.
در مجموع، گزارش “حکمرانی و تأمین مالی برای سلامت شهری” چشم‌اندازی نو برای ساخت شهرهایی سالم‌تر و پایدارتر ترسیم می‌کند. با بهره‌گیری از این راهکارها، مدیران شهری می‌توانند گام‌های مؤثری در جهت ارتقای کیفیت زندگی شهروندان بردارند.
